• Αρχική
  • Η Τούμπα στο χρόνο
  • Εποχή Σιδήρου

Ο προϊστορικός οικισμός της Εποχής Σιδήρου

Μετά το τέλος της Εποχής του Χαλκού συνέβησαν στον οικισμό σημαντικές ανακατατάξεις.

Διακοπή στην κατοίκηση δε διαπιστώνεται, καθώς κεραμική της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου -ΠΕΣ(1050-750π.Χ.) εντοπίζεται σε ορισμένα σημεία του οικισμού, καθώς και στις πλαγιές του γήλοφου. Οικοδομικά κατάλοιπα δε διατηρήθηκαν από την περίοδο αυτή, γιατί μετά το τέλος της ΠΕΣ ξεκίνησε ένα οικοδομικό πρόγραμμα στην κορυφή του γήλοφου που άλλαξε σημαντικά την εικόνα της κατοίκησης σε αυτόν.

Κατά την Αρχαϊκή περίοδο οι κάτοικοι του οικισμού προχώρησαν στην ολοκληρωτική ισοπέδωση των αρχαιότερων καταλοίπων, προκειμένου να χτίσουν νέα κτίρια από πάνω. Τα νέα κτίρια, που διατηρήθηκαν μόνο στο επίπεδο των λίθινων θεμελίων τους, ήταν ορθογώνια πολύχωρα συγκροτήματα και είχαν κατασκευαστεί με ισχυρά και φροντισμένα λίθινα θεμέλια.

Σε αντίθεση με τις αρχαιότερες φάσεις, ο οικισμός άλλαξε εντελώς οργάνωση με τα κτίρια να παρουσιάζουν διαφορετικό προσανατολισμό και μέγεθος σε σχέση με τα αρχαιότερα κτίρια του οικισμού. Στο εσωτερικό τους η αποθήκευση πραγματοποιούνταν σε πίθους, οι οποίοι, σε αρκετούς χώρους, στέκονταν στη θέση τους ακόμα, ενώ σε άλλους χώρους εντοπίστηκαν οι λάκκοι μέσα από τους οποίους είχαν αφαιρεθεί οι πίθοι. Τα δάπεδα που συνδέονταν με τη χρήση αυτών των κτιρίων δε διατηρήθηκαν πουθενά, γιατί θα βρίσκονταν σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με τα λίθινα θεμέλια που εντοπίστηκαν.

Ιστορικοί Χρόνοι

Στην κορυφή της τούμπας, κατά την Αρχαϊκή περίοδο, παρατηρείται έντονη οικιστική δραστηριότητα, τα ίχνη της οποίας όμως είναι αρκετά αποσπασματικά. Η κατοίκηση συνεχίστηκε μέχρι τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. αλλά η αρχιτεκτονική της περιόδου αυτής έχει στο σύνολό της εξαφανιστεί από τη διάβρωση.

Μετά τον 9ο αι. π.Χ. ο οικισμός επεκτάθηκε σημαντικά γύρω από την τούμπα, στη λεγόμενη Τράπεζα. Το τμήμα αυτό ερευνά η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης. Δεν είναι προς το παρόν σαφές, εάν η αλλαγή αυτή οφείλεται σε αύξηση του πληθυσμού της κοινότητας ή σε ανατροπή των αυστηρών κοινωνικών κανόνων που μέχρι τότε καθόριζαν την χωροταξία της κατοίκησης. Είναι όμως πολύ πιθανό η αλλαγή αυτή να σχετίζεται με ευρύτερες ανακατατάξεις στην περιοχή, μετά τον 10 αι. π.Χ., όπως δείχνει η μεγάλη σημασία που αρχίζουν να αποκτούν, από την περίοδο αυτή και στο εξής, θέσεις όπως η λεγόμενη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου, στην περιοχή του χρυσοφόρου Εχέδωρου ποταμού, και, κυρίως, η γειτονική και πιθανόν στενά συνδεδεμένη με την Τούμπα θέση στο μικρό Καραμπουρνού (Καραμπουρνάκι).

Η εγκατάλειψη της θέσης, πλέον, στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. ίσως συνδέεται με μια τελευταία, πολύ σημαντική εξέλιξη στην περιοχή. Την ίδρυση της Θεσσαλονίκης το 315 π.Χ. , η οποία επέβαλε τη μετακίνηση των κατοίκων του αρχαίου οικισμού στο νεοϊδρυμένο από τον Κάσσανδρο λιμάνι, χίλια και κάτι μέτρα δυτικότερα.