Notice: Only variables should be assigned by reference in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 323

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Notice: Only variables should be assigned by reference in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 323

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 500

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Notice: Use of undefined constant DS - assumed 'DS' in /var/www/vhosts/toumba.web.auth.gr/httpdocs/-/plugins/system/plugin_component/plugin_component.php on line 501

Εκπαιδευτικές δράσεις

Από το 1992 η Πανεπιστημιακή Ανασκαφή στην Προϊστορική Τούμπα Θεσσαλονίκης πραγματοποιεί εκπαιδευτικές δραστηριότητες οι οποίες απευθύνονται σε παιδιά της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο αυτών των μουσειοπαιδαγωγικών δράσεων δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και στη συνεργασία με σχολεία που βρίσκονται κοντά στην προϊστορική θέση. Συνολικά στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες έχουν πάρει μέρος πάνω από 3.500 παιδιά.

 Για πληροφορίες σχετικά με τις εκπαιδευτικές δράσεις του 2019 πατήστε εδώ

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στοχεύουν:

α. στην προσέγγιση και ερμηνεία όψεων της καθημερινής ζωής και των παραγωγικών διαδικασιών στην Προϊστορική τούμπα της Θεσσαλονίκης,

β. στην κατανόηση της επιστήμης της αρχαιολογίας και στην εξοικείωση με τη δουλειά του αρχαιολόγου και

γ. στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας με το ανασκαφικό έργο που συντελείται στην περιοχή.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένο, ανοικτό χώρο δίπλα από τον προϊστορικό οικισμό, αλλά και στο εργαστήριο της ανασκαφής και σε χώρους των συνεργαζόμενων σχολείων. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχεδιάζονται από μουσειοπαιδαγωγούς, αρχαιολόγους και εκπαιδευτικούς. Υλοποιούνται από εκπαιδευτές – εμψυχωτές, μεταπτυχιακούς φοιτητές του τομέα Αρχαιολογίας, με ειδίκευση στην προϊστορική αρχαιολογία. Στην εκπαιδευτική διαδικασία αξιοποιούνται αυθεντικά ευρήματα και εκμαγεία τεχνουργημάτων, πλούσιο εποπτικό υλικό, οι νέες τεχνολογίες και εφαρμόζονται ανοικτές παιδαγωγικές μέθοδοι (μαιευτική – ερωτηματική μέθοδος, ελεύθερος διάλογος, ομαδική εργασία και έρευνα, βιωματική μάθηση).

Συνοπτικά οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν υλοποιηθεί είναι:
  1. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα την αρχαιολογική διαδικασία και την Eποχή Χαλκού στη Μακεδονία. Υλοποίηση στο σχολείο και στην ανασκαφή της Προϊστορικής Τούμπας Θεσσαλονίκης. (1992)

  2. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Η προϊστορική Τούμπα Θεσσαλονίκης» για παιδιά του Δημοτικού στο πλαίσιο του προγράμματος ''Αρχαιολογικοί Περίπατοι'' του Οργανισμού Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, «Θεσσαλονίκη 1997». (1997)

Το ίδιο πρόγραμμα έχει υλοποιηθεί στη συνέχεια άλλες δύο φορές:

α. στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος: Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. «Έρευνα της ελληνικής και ευρωπαϊκής εμπειρίας για τη εφαρμογή στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καινοτομικών μορφών εκπαίδευσης σε θέματα ιστορίας και πολιτισμού». (1999)
β. και με αναπροσαρμογές τα σχολικά έτη 2004-2005, 2017-2018, 2018-2019.

  1. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η προϊστορική Τούμπα Θεσσαλονίκης» για παιδιά της Β΄ Γυμνασίου στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος: Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. «Έρευνα της ελληνικής και ευρωπαϊκής εμπειρίας για τη εφαρμογή στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καινοτομικών μορφών εκπαίδευσης σε θέματα ιστορίας και πολιτισμού». (1999)

  2. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η προϊστορική Τούμπα της Θεσσαλονίκης» για παιδιά του Δημοτικού στο αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης και στον Αρχαιολογικό χώρο της Τούμπας στο πλαίσιο του προγράμματος «Μελίνα – Εκπαίδευση και πολιτισμός» - ενότητα: «Ο κόσμος της αρχαιότητας». (1999)

  3. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Προϊστορία και πολιτισμική κληρονομιά» για παιδιά Δημοτικού στο πλαίσιο του προγράμματος «Φυσική και πολιτιστική κληρονομιά» της Unesco (Διεύθυνση Διεθνών Εκπ/κών Σχέσεων – Γ΄ Τμήμα Διεθνών Οργανισμών, ΥΠ.Ε.Π.Θ.) σε συνεργασία με το 100ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. (2003)

  4. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τούμπα: Στα ίχνη του προϊστορικού ανθρώπου» για παιδιά 8-12 ετών στο πλαίσιο των δράσεων «Α.Π.Θ. ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ». (2012, 2018, 2019)

  5. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «“Talking Stones” in Prehistoric Toumpa, Thessaloniki. Ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας» για μαθητές της Στ΄ τάξης του Δημοτικού στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «e-twinning» σε συνεργασία με το 100ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. (2012, 2013)


Εκπαιδευτικό Υλικό:

  1. Οδηγός για Παιδιά: Αρχαιολογικοί περίπατοι στη Θεσσαλονίκη: Η προϊστορική Τούμπα (1997), Κ. Κωτσάκης και Στ. Ανδρέου (επιστημονική εποπτεία), Κ. Κασβίκης, Κλ. Νικονάνου και Ευ. Φουρλίγκα, Α.Π.Θ. Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Ανασκαφή Τούμπας Θεσ/νίκης, Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, «Θεσσαλονίκη 1997», Θεσσαλονίκη. Επανεκτύπωση το 2004 με χορηγία του Δήμου Θεσσαλονίκης, Δ΄ Δημοτικό Διαμέρισμα.

  2. Εκπαιδευτικός φάκελος: Η προϊστορική Τούμπα της Θεσσαλονίκης (1999), Πρόγραμμα: «Μελίνα – Εκπαίδευση και πολιτισμός», ενότητα: «Ο κόσμος της αρχαιότητας», Σχεδιασμός: Κ. Κωτσάκης, Σ. Ανδρέου, Κ. Κασβίκης, Κ. Νικονάνου, Ε. Φουρλίγκα, Χρ. Γκατζόλης, Ό Σακαλή.


Σχετικές Δημοσιεύσεις – ανακοινώσεις σε ημερίδες:

Κασβίκης, Κ., Νικονάνου, Ν., Φουρλίγκα, Ευ., (1997), «Εκπαιδευτικά προγράμματα στην Τούμπα Θεσ/νίκης». Ανακοίνωση στην Ημερίδα: Ο Λοφίσκος Τούμπας, 3.500 χρόνια, Θεσσαλονίκη, 15 Νοεμβρίου 1997.

Κασβίκης, Κ. – Γακούδη, Α. (2016), «”Talking stones”: Η προϊστορική Τούμπα Θεσσαλονίκης μιλά για την ιστορία της γειτονιάς μας σε δύο γλώσσες», Πρακτικά Ημερίδας «Καινοτομία, Δημιουργικότητα, Διεπιστημονικότητα στο δημοτικό σχολείο», Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας, Π.Δ.Μ., Δ/νση Α'θμιας Εκπαίδευσης Φλώρινας, Γραφείο Συμβούλων Α/θμιας Εκπαίδευσης Φλώρινας, Φλώρινα, 28/05/2013, 20-27.

toumba excavation educational activities 03

 

toumba excavation educational activities 04

 

toumba excavation educational activities 05

 

apth sunday

 

toumba excavation educational activities 01
Πατήστε πάνω στην εικόνα
για να δείτε τον οδηγό (pdf)

Video

Σύντομα βίντεο σχετικά με την ανασκαφή, στο πλαίσιο δημοσιοποίησης των δραστηριοτήτων της Ανασκαφής Τούμπας, αλλά και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.


Ψηφιακές εφαρμογές
στην Αρχαιολογία

Μονόλεπτο video που παρουσίαζει ψηφιακά συστήματα και παραδείγματα εφαρμογής τους στη Πανεπιστημιακή Ανασκαφή της Τούμπας.  Προβλήθηκε στην έκθεση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου «Το ΑΠΘ στο ΝΟΗΣΙΣ: Συνάντηση Καινοτομίας, Εκπαίδευσης & Πολιτισμού».

 


Α.Π.Θ. 85 χρόνια πρωτοποριακού
ανασκαφικού έργου

Video παρουσίασης της ανασκαφικής δραστηριότητας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Προβλήθηκε στην έκθεση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου «Το ΑΠΘ στο ΝΟΗΣΙΣ: Συνάντηση Καινοτομίας, Εκπαίδευσης & Πολιτισμού»,  18-20 Ιανουαρίου 2013.
Η ανασκαφή Τούμπας παρουσιάζεται μεταξύ των σημείων 00:50 και 01:40.

 


The Road To Salonica - Teaser

Teaser ενός λεπτού του ντοκιμαντέρ σε εξέλιξη “The Road to Salonica”. Ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, που βρίσκεται σε εξέλιξη και ασχολείται με την προϊστορία της Θεσσαλονίκης έχοντας ως επίκεντρο το λόφο της Τούμπας.

Μάθετε περισσότερα

 


Εκπαίδευση

Η ανασκαφή της Τούμπας Θεσσαλονίκης είναι πρωταρχικά μία εκπαιδευτική ανασκαφή. Κάθε χρόνο στη Τούμπα εκπαιδεύονται φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά και φοιτητές άλλων Πανεπιστημίων του εξωτερικού, όπως της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Νορβηγίας και των Η.Π.Α.

Οι φοιτητές εκπαιδεύονται τόσο στην ανασκαφική μεθοδολογία, όσο και στην καταγραφή της κεραμικής ή μικρών ευρημάτων, στην επίπλευση και εξέταση δειγμάτων χώματος για αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα, στη σχεδίαση κεραμικής, μικρών ευρημάτων και, κατά τη διάρκεια της ανασκαφής, στρωματογραφιών και κατόψεων σκαμμάτων. Τέλος, οι φοιτητές μαθαίνουν να καταγράφουν τα ευρήματα στις αντίστοιχες βάσεις δεδομένων, καθώς και να σχεδιάζουν κεραμική σε υπολογιστή.

Κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής περιόδου, μετά την πρωινή εργασία, πραγματοποιούνται σεμινάρια:

• συναντήσεις που αφορούν στη συγγραφή των ημερολογίων και συζήτηση των ευρημάτων των σκαμμάτων, προκειμένου να μαθαίνουν οι φοιτητές όχι μόνο πώς συμπληρώνεται ένα ημερολόγιο, αλλά και πώς διαμορφώνεται η στρατηγική της ανασκαφής σε κάθε σκάμμα.

• εκπαιδευτικά σεμινάρια από Έλληνες και ξένους καθηγητές, εξειδικευμένους αρχαιολόγους και υποψήφιους διδάκτορες πάνω σε θέματα θεωρίας και μεθοδολογίας της αρχαιολογίας.

Ορισμένα από τα σεμινάρια που έλαβαν χώρα είναι:

  • Ανδρέου, Σ. Ανασκαφή Τούμπας: Ιστορικό της Έρευνας και Αποτελέσματα των μέχρι Σήμερα Ερευνών. Η κεραμική της Εποχής Χαλκού.
  • Βαλαμώτη, Σ. Μελέτη Αρχαιοβοτανικών Καταλοίπων στην Αρχαιολογία.
  • Βεροπουλίδου, Ρ. Μελέτη οστρέων στην Αρχαιολογία.
  • Βίκα, Σ. Αναλύσεις Ισοτόπων σε Ανθρώπινους Σκελετούς.
  • Ευκλείδου, Κ. Αρχαιολογία και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών.
  • Κυριατζή, Β. Κεραμική και Πετρογραφικές Αναλύσεις.
  • Κυριλίδου, Σ. Γεωαρχαιολογία και Μικρομορφολογία.
  • Μαργωμένου, Δ. Η Μελέτη της Αποθήκευσης στην Προϊστορία.
  • Μαυροειδή, Ι. Η Τυπολογική Μελέτη της Κεραμικής.
  • Τριανταφύλλου, Σ. Οστεοαρχαιολογία- Μελέτη Ανθρώπινων Σκελετών στην Αρχαιολογία.
  • Χατζητουλούσης, Σ. Μελέτη των Υδατοκορεσμένων Ξύλων στην Αρχαιολογία.
  • Χρηστίδου, Ρ. Οστέινα Εργαλεία και Πειραματική Αρχαιολογία.
  • Halstead, P. Ζωοαρχαιολογία – Μελέτη Οστών Ζώων στην Αρχαιολογία.

Η θέση

"Ενώ παλιότερα δέσποζε στον ορίζοντα της πόλης, σήμερα με δυσκολία διακρίνεται μέσα στο δάσος των πολυκατοικιών της ομώνυμης συνοικίας"

Η Τούμπα της Θεσσαλονίκης είναι  ένας ελλειψοειδής γήλοφος με ύψος γύρω στα 20μ. από τη γύρω επίπεδη περιοχή. Βρίσκεται στη συμβολή δύο ρευμάτων που σήμερα καλύπτονται από δρόμους, στην τελευταία σειρά των λόφων που περιβάλλουν από τα ανατολικά την στενή παραλιακή πεδιάδα που καταλαμβάνεται από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Σήμερα απέχει 1,5 χλμ από την παραλία του Θερμαϊκού Κόλπου. Στη βάση του ο γήλοφος της Τούμπας έχει διαστάσεις 153χ103μ., ενώ στην κορυφή του έχει διαστάσεις 81χ42μ. Ενώ παλιότερα δέσποζε στον ορίζοντα της πόλης, σήμερα με δυσκολία διακρίνεται μέσα στο δάσος των πολυκατοικιών της ομώνυμης συνοικίας, ακόμη και από δορυφόρο.

Ο γήλοφος αυτός έχει δημιουργηθεί από τα αλλεπάλληλα στρώματα μιας μακρόχρονης εγκατάστασης, που ξεκινούσε από τα προϊστορικά και συνέχιζε μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Το ύψος και το σχήμα της οφείλονται στη συνεχή κατοίκηση στα 1500 χρόνια της ιστορίας της θέσης και στους διαδοχικούς περιμετρικούς τοίχους που πάντα οριοθετούσαν τα άκρα της. Σε αυτούς του είδους τις προϊστορικές θέσεις χαρακτηριστική είναι η πυκνή κατοίκηση από μικρές πληθυσμιακές ομάδες.

Οι τούμπες στη Μακεδονία, όπως δείχνει και η ετυμολογία της λέξης, παλιά ταυτίζονταν με τύμβους που κάλυπταν αρχαίους τάφους. Έτσι και η Τούμπα της Θεσσαλονίκης (γνωστή επίσης και ως Τούμπα της Καλαμαριάς, γιατί βρισκόταν εκτός των τοιχών της πόλης), λόγω του μεγέθους και του πολύ χαρακτηριστικού της σχήματος θεωρείτο ότι έκρυβε κάποιον πολύ σημαντικό αρχαίο τάφο. Ωστόσο, ήδη από το 19ο αιώνα, έγινε κατανοητό ότι πρόκειται για  έναν αρχαίο οικισμό παρόμοιο με τα γνωστά «tell», που ανασκάπτονται στη Μικρά Ασία και στη Μέση Ανατολή. Μια διάσημη, μεγαλύτερη αλλά παρόμοιου τύπου θέση είναι αυτή της Τροίας.

 

 

Περισσότερα Άρθρα...