Αναλύσεις καταλοίπων οργανικών ουσιών στην κεραμική

Στο πλαίσιο της μελέτης της κεραμικής σε σχέση με τις κοινωνικές πρακτικές στον οικισμό της Τούμπας κατά την Εποχή του Χαλκού πραγματοποιούνται σταδιακά αναλύσεις καταλοίπων οργανικών ουσιών σε διάφορες κατηγορίες κεραμικών αγγείων.

Οι αναλύσεις αυτές πραγματοποιούνται από τη Δρ. Μαρία Ρούμπου. Μερικά παραδείγματα αναλύσεων μπορείτε να δείτε παρακάτω:

Διερεύνηση της κατανάλωσης και ανταλλαγής φυτικών ελαίων

Πρόσφατες έρευνες στη Μακεδονία έχουν συσχετίσει την εισαγωγή, αλλά και την τοπική παραγωγή, μυκηναϊκής και μυκηναϊκού τύπου, αντίστοιχα, κεραμικής με πρακτικές, όπως την κατανάλωση οίνου κατά τη διάρκεια συλλογικών εορτών (feasts) ή την επάλοιψη του σώματος με αλοιφές ή αρωματικές ουσίες βασικό συστατικό των οποίων συνιστά το ελαιόλαδο.
Στη βόρεια Ελλάδα έχει επισημανθεί, ωστόσο, η απουσία της καλλιέργειας της ελιάς. Αντίθετα, πρόσφατες αρχαιοβοτανικές έρευνες έχουν εντοπίσει σε αρχαιολογικά στρώματα κατάλοιπα άλλων φυτών που παράγουν έλαια, όπως το λινάρι, οποιούχο παπαρούνα ή φυτά των ειδών Brassica και Lallemantia.
Τα αγγεία που έχουν συνδεθεί με αυτή τη δραστηριότητα είναι ο κανθαρόσχημος αμφορίσκος, καθώς και τα μυκηναϊκού τύπου «αλάβαστρα».

Οι αναλύσεις καταλοίπων οργανικών ουσιών στη Τούμπα είχαν ως στόχο τη διερεύνηση της χρήσης των ελαίων στη Βόρεια Ελλάδα που μπορεί να έχουν επιβιώσει ως κατάλοιπα στα τοιχώματα αγγείων, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση και μεταφορά αρωματικών ελαίων ή αλοιφών.

Τα 26 δείγματα που διερευνήθηκαν προήλθαν κυρίως από κανθάρους, οι περισσότεροι των οποίων έφεραν εγχάρακτη διακόσμηση, και από μυκηναϊκού τύπου αγγεία, τα οποία θεωρούνται ότι σχετίζονται με τη χρήση αρωματικών ουσιών. Τα δείγματα προέρχονται από αγγεία, τα οποία χρονολογούνται σε διαφορετικές περιόδους, ώστε να υπάρχει δυνατότητα να γίνει σύγκριση των πρακτικών διαχρονικά.

Όπως προέκυψε, οι αναλύσεις εντόπισαν την παρουσία λιπιδίων. Η αναλογία C16:0/C18:0 στα περισσότερα δείγματα υποδηλώνει την παρουσία φυτικών λιπιδίων είτε ως καθαρά έλαια είτε ως μίγματα με ζωικό λίπος.

Ιδιαίτερη σημασία έχει στο μέλλον να συγκριθούν τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης με τα αντίστοιχα αρχαιοβοτανικά δεδομένα σχετικά με την παραγωγή και χρήση αρωματικών ελαίων και αλοιφών στη Νότια Ελλάδα κατά την Εποχή του Χαλκού.